Redakcja
Drzewo jest żyjącą i rosnącą rośliną, posiadającą korę. Drewno jest z kolei elementem najczęściej pozbawionym kory, wykonanym ze ściętego drzewa. Drewniane struktury, od zabytkowych budynków, przez konstrukcje, po meble, narażone są na uszkodzenia ze strony szkodników, takich jak Kołatek czy Spuszczel. Tradycyjne metody dezynsekcji mogą być uciążliwe lub nieskuteczne. Odpowiedzią na te wyzwania, jest technologia, oferująca innowacyjne rozwiązania. Są to generatory mikrofal, dedykowane do wykonywania tego rodzaju prac. W Europie, w tym również w Polsce, jest kilku uznany producentów tego typu urządzeń.
Szkodniki niszczące drewno: kołatek i spuszczel
W powszechnej opinii to Korniki są odpowiedzialne za niszczenie drewna użytkowego, chociaż nie jest to prawdą. Korniki, to niewielkie owady, atakujące drzewa, zakładając w nich gniazda i wprowadzając larwy. Żerują pod korą drzewa. Okorowane elementy nie są ich środowiskiem życia.
W Polsce najczęściej występującymi szkodnikami drewna konstrukcyjnego, a przez to najgroźniejszymi, są Kołatek oraz Spuszczel. Kołatek domowy oraz Kołatek uparty to chrząszcze o długości ok. 6 mm. Ich larwy żerują w obrobionym drewnie, zarówno iglastym jak i liściastym. Spuszczel ma długość ok. 20 mm, a jego larwy drążą chodniki w drewnie drzew iglastych: świerk, jodła, sosna i modrzew.
Jak już wspomniano, to nie dorosłe osobniki a larwy drążą chodniki i to one są odpowiedzialne za wysypujące się z otworów drewniane wiórki oraz odgłosy skrobania i stukania.
Mikrofale w służbie ochrony drewnianego dziedzictwa
Tradycyjne metody zwalczania szkodników drewna, takie jak stosowanie chemikaliów czy gazów, wpływają na środowisko naturalne, niosą ze sobą ryzyko zatrucia zwierząt domowych i oczywiście ludzi.
Dezynsekcja mikrofalami oferuje działania bez użycia chemii, co jest jednocześnie skuteczne i bezpieczne dla otoczenia, mieszkańców oraz struktury drewnianej.
Jak działa technologia mikrofalowa?
Generatory mikrofal to urządzenia, które generują fale elektromagnetyczne o wysokiej częstotliwości. Mikrofale skierowane na zainfekowane drewno, wnikają głęboko w jego strukturę, docierając do miejsc, gdzie ukrywają się szkodniki, znajdują się larwy czy jaja.
Mikrofale działają jednocześnie na element drewniany, podnosząc jego temperaturę oraz bezpośrednio na znajdujące się w nim szkodniki. Do likwidacji szkodników wystarczy temperatura 55 – 65 oC. Drewno wytrzyma wielokrotnie wyższą temperaturę, bez odkształceń czy zmian na powierzchni. Temperatura samozapłonu drewna wynosi ponad 230 oC, więc przy zachowaniu podstawowych zasad BHP nie ma zagrożenia pożarem.
W wyniku oddziaływania stosunkowo wysokiej temperatury, szkodniki ulegają likwidacji, a drewno zostaje zdezynfekowane.
Dezynsekcja mikrofalami w praktyce
Producenci generatorów mikrofal do likwidacji szkodników drewna, wprowadzają wiele innowacyjnych rozwiązań, które nie są stosowane w innych dziedzinach związanych z technologią mikrofalową. W tym kontekście można mówić o małym systemie mikrofalowym. Jest on zaprojektowany tak, aby był skuteczny, mobilny, łatwy w obsłudze i bezpieczny zarówno dla ludzi (obsługi, mieszkańców), jak i dla samych drewnianych struktur.
W najnowszych rozwiązaniach, generator mikrofal jest wyposażony w zintegrowany z nim zasilacz impulsowy. Przez to znacznie zmniejszyły się waga i rozmiary a zwiększyła efektywność urządzenia.
Możliwość szybkiego podłączenia (bez użycia narzędzi) dodatkowych elementów falowodowych, ułatwia prace w lokalizacjach, gdzie jest trudny dostęp do struktury drewnianej lub są ciasne przestrzenie.
Niewielki, ręczny pulpit operatora, połączony z generatorem długim kablem, wyposażony jest w niezbędne elementy sterownicze, kontrolne a nawet timer, pozwalający ustawić czas, po jakim urządzenie samo się wyłączy.
Dostęp do wysoko położonych punktów jest możliwy dzięki lekkiemu podnośnikowi teleskopowemu. Podnośnik wyposażony w napęd elektryczny oraz pochylaną platformę, pozwala podnieść generator mikrofal na wysokość nawet 5 m.
Producenci systemu mikrofalowego chętnie udzielają niezbędnych informacji technicznych na temat oferowanego sprzętu oraz doradzają jakie elementy i wyposażenie dodatkowe wybrać.
Zastosowania dezynsekcji mikrofalami
Technologia mikrofalowa do dezynsekcji drewna ma szerokie zastosowanie, w budownictwie mieszkalnym, ochronie zabytkowych budowli, konserwacji drewnianych mebli, dzieł sztuki czy eksponatów muzealnych.
Urządzenia mikrofalowe do dezynsekcji, są wykorzystywane głównie przez firmy wykonujące usługi. Coraz więcej Klientów szuka rozwiązania problemu, uwzględniając ochronę środowiska lub dążąc do ograniczenia środków chemicznych w najbliższym otoczeniu. Firma wykonująca usługi musi być przygotowana na różne sytuacje, dlatego konieczny jest zakup systemu mikrofalowego z elementami wyposażenia dodatkowego. Wiąże się to z większymi kosztami inwestycyjnymi, jednak przy odpowiedniej ilości zleceń, stopa zwrotu takiej inwestycji jest wysoka.
Usługi dezynsekcji są dosyć drogie, a gwarancja skuteczności, w zależności od zastosowanej metody i użytych środków chemicznych, udzielana jest przeważnie na okres od 6 miesięcy do 3 lat. Konieczne więc jest cykliczne powtarzanie takiej usługi. Jest wiele osób, które decydują się na zakup systemu mikrofalowego, na własny użytek. Po przeanalizowaniu potrzeb i możliwości, mając do dyspozycji własne urządzenie, może się okazać, że koszt jego zakupu szybko się zwróci. Obsługa nie jest skomplikowana, nie są też wymagane żadne uprawnienia. Wybrać jedynie należy sprzedawcę, który oferuje szkolenie (najlepiej darmowe) m.in. z obsługi urządzenia oraz metod prowadzenia tego typu prac. Po takim przygotowaniu można będzie rozpocząć samodzielne działania.
Korzyści stosowania mikrofal do dezynsekcji
- Bezpieczeństwo dla drewna: mikrofale nie wpływają negatywnie na strukturę drewna, nie powodując deformacji czy osłabienia materiału.
- Bezpieczeństwo dla ludzi i środowiska: brak chemicznych środków owadobójczych eliminuje ryzyko skażenia środowiska oraz zagrożenia zatruciem chemikaliami osób wykonujących usługę oraz mieszkańców.
- Precyzja działania: mikrofale docierają do najtrudniej dostępnych miejsc, eliminując szkodniki we wszystkich stadiach rozwojowych.
- Oszczędność czasu: proces dezynsekcji mikrofalowej jest zazwyczaj szybki, co przekłada się na oszczędność czasu w porównaniu z niektórymi tradycyjnymi metodami.
Wyzwania i perspektywy rozwoju
Chociaż technologia dezynsekcji drewna oferuje wiele korzyści, niezbędne jest uwzględnienie oddziaływania mikrofal na różne rodzaje drewna i jego struktury. W chwili obecnej, w tym temacie technologia nie może zastąpić człowieka. To użytkownik musi, opierając się na praktycznych doświadczeniach, nabytych w trakcie prowadzonych przez siebie prac, dobierać parametry (czas) pracy urządzenia. Pomocne mogą się okazać szkolenia lub kursy organizowane przez producenta. Często obejmują one poza obsługą samego urządzenia mikrofalowego, również zasady BHP w pracy z urządzeniami mikrofalowymi, sposoby wykonywania prac, praktyczne uwagi doświadczonych wykonawców.
Dynamiczny rozwój tej dziedziny wskazuje na obiecującą przyszłość, gdzie mikrofale mogą odegrać jeszcze większą rolę w ochronie drewna.
Podsumowanie
Likwidacja szkodników drewna za pomocą mikrofal to przykład, jak nowoczesna i innowacyjna technologia może chronić dziedzictwo kulturowe oraz współczesne konstrukcje drewniane. Firmy dostarczające urządzenia mikrofalowe do dezynsekcji, kierują się ideą skutecznej ochrony drewna, minimalizując przy tym negatywny wpływ na środowisko, eliminując konieczność stosowania środków chemicznych. To podejście do walki ze szkodnikami, jest dobrym kierunkiem w dziedzinie konserwacji i ochrony drewnianych konstrukcji oraz obiektów.
Autor: Marek Komraus
Artykuł powstał przy współpracy z MARKOM Microwaves.
